Alternatieven voor handhaving

Waarborg in het kader van de bouwvergunning

Voor nieuwe woningen kan de gemeente bij de stedenbouwkundige vergunning een waarborg vragen voor de keuring van de private riolering. Dit kan in een gemeentelijke bouwverordening opgenomen worden.

De waarborg wordt terugbetaald  nadat alle werken zijn uitgevoerd en na het voorleggen van een positief keuringsattest. De gemeente kan er voor kiezen om als extra voorwaarde op te nemen dat alle aspecten van de privéwaterafvoer moeten voldoen aan de regels inzake stedenbouw en milieu (ook als deze niet onder de keuring vallen).

Nadeel is dat een vergunning uitvoerbaar is, ook al werd de waarborg niet betaald. De gemeente kan de waarborg wel gedwongen invorderen.

Subsidievoorwaarde

Indien de gemeente of rioolbeheerder financiële ondersteuning (subsidies) biedt voor de werken op privéterrein, is het aanbevolen dat de uitbetaling afhankelijk wordt gesteld van een positieve keuring. Neem deze voorwaarden op in het subsidiereglement.

Gemeentebelasting

Verschillende gemeenten hanteren een contante belasting op de afwezigheid van een (positieve) keuring of op het niet maximaal afkoppelen van hemelwater bij bestaande gebouwen in het kader van afkoppelingsprojecten. In het laatste geval is het belangrijk dat de gemeente in het belastingreglement een correcte verwijzing opneemt naar de Vlarem-voorwaarden. De vaststellingen moeten gebeuren door het eigen personeel.

Bij belastingen met gedragsverandering als doel, moet voor ogen gehouden worden dat het 'non bis in idem-beginsel' verbiedt dat eenzelfde persoon voor hetzelfde feit dubbel bestraft of dubbel belast wordt.

Wanneer het belastingreglement als een 'verkapte sanctie' zou gekwalificeerd worden, is de meerderheidsopvatting in de rechtsleer dat samenloop nog steeds kan, maar dat er wel rekening mee moet worden gehouden bij de straftoemeting (hoogte van de boete) om het non-bis-in-idem-beginsel te respecteren.

Wanneer er sprake is van een belastingreglement die geen 'verkapte sanctie is', is de samenloop van de belasting met de strafrechtelijke sanctie geen probleem.

In ieder geval komt het aan de rechter toe om uit te maken of een belastingreglement als een verkapte sanctie moet worden opgevat. (Ter info: er zijn in de Europese rechtspraak een aantal criteria ontwikkeld om het 'bestraffend karakter' te bepalen).

Forfaitaire opvolgingsvergoeding

Rioolbeheerders hanteren soms een forfaitaire 'opvolgingsvergoeding' ten laste van de klant zonder (positieve) keuring voor de desktop opvolging van het dossier. Voor het opzoekwerk 'of er intussen een positief keuringsattest is' wordt een kleine vergoeding aangerekend.

Deze voorwaarden dienen wel ingeschreven te zijn in het Bijzonder Waterverkoopreglement of de Algemene Voorwaarden van de rioolbeheerder.

Burgerrechtelijke aansprakelijkheid

Dreigen met burgerrechtelijke aansprakelijkheid levert geen extra bevoegdheden op, maar kan wel een extra druk of argument zijn naar een onwillige inwoner.