Het wetgevend kader

Voor het handhaven van de correcte aansluiting van de privéwaterafvoer zijn zowel het drinkwaterdecreet (m.i.v. het algemeen waterverkoopreglement), de milieuwetgeving (Vlarem), de wetgeving ruimtelijke ordening als de gemeentelijke bevoegdheid relevant. Hierna vindt u een overzicht van de toepasbare regels en handhavingsmechanismen.

Het Drinkwaterdecreet en het Algemeen Waterverkoopreglement

Het Drinkwaterdecreet valt niet onder het Milieuhandhavingsdecreet. Het heeft een eigen handhavingsmechanisme dat rekent op de rioolbeheerder ("exploitant") en op toezichthouders bij VMM.

Zo kunnen de toezichthouders van VMM "raadgevingen, aanmaningen en bevelen" geven (art. 17, § 2, al. 3 Drinkwaterdecreet), PV's opstellen (art. 17, § 4) en "de nodige maatregelen ambtshalve uitvoeren of doen uitvoeren" en dit "op kosten en op risico van de in gebreke blijvende persoon" (art. 17, § 5, al. 2)

De rioolbeheerder ("exploitant") kan dan weer opleggen om de privéwaterafvoer te wijzigen of te herstellen om die conform te brengen en kan de afvoer beperken ("de dienstverlening schorsen" - art. 12, § 2 Algemeen Waterverkoopreglement).

Milieu

De handhaving van de milieuregels zit vervat in het Milieuhandhavingsdecreet (titel 16 Decreet Algemene Bepalingen Milieubeleid - DABM). Dat legt vooral de nadruk op bestuurlijke handhavingsmaatregelen. Zowel voor het bestraffen (boete) als voor het herstel (maatregelen op het terrein) zijn er bestuurlijke mogelijkheden.

Bestuurlijk bestraffen

Alle overtredingen van de milieuwetgeving zijn in principe milieumisdrijven. Dat betekent dat het parket de keuze heeft om het dossier zelf te behandelen (bv. minnelijke schikking voorstellen of naar strafrechter brengen) dan wel om het dossier door te geven aan de Vlaamse administratie (Afdeling Milieuhandhaving, Milieuschade en Crisisbeheer - AMMC) zodat deze een Vlaamse administratieve geldboete kan opleggen.

Sommige overtredingen van louter administratieve verplichtingen, milieu-inbreuken genoemd, kunnen alleen via een Vlaamse administratieve boete gestraft worden.

Bestuurlijke maatregelen

De toezichthouders en de burgemeester kunnen maatregelen opleggen om de overtreding op het terrein ongedaan te maken, de gevolgen weg te nemen en herhaling te voorkomen.

Vaststellingen gebeuren door de politie of de gewestelijke milieutoezichthouders. Zo heeft de Milieu-inspectie een brede toezichtsbevoegdheid, maar ook andere Vlaamse administraties hebben toezichthouders die bevoegd zijn voor bepaalde overtredingen. VMM beschikt over toezichthouders bevoegd voor overtredingen van het milieuvergunningsdecreet en Vlarem II "wat de oppervlaktewaterverontreiniging betreft". Daarnaast moet ook elke gemeenten "op een of andere wijze" een beroep kunnen doen op een gemeentelijke toezichthouder. Dit betekent niet dat elke gemeente een toezichthouder in dienst moet hebben. Een gemeente kan hiervoor ook afspraken maken met buurgemeenten, de politiezone of een intergemeentelijk samenwerkingsverband.

Ruimtelijke ordening

Voor het laten naleven van de gewestelijke stedenbouwkundige verordening hemelwater zijn de handhavingsregels inzake ruimtelijke ordening relevant. De handhaving van de stedenbouwkundige regels gebeurt vooral via het gerechtelijke spoor. Overtredingen die na afwerking aan het licht komen, kunnen alleen via de rechtbank aangepakt worden. Naast een straf (boete) kan de rechter ook herstelmaatregelen opleggen. Herstel in de oorspronkelijke toestand of aanpassingswerken kunnen echter enkel opgelegd worden voor overtredingen van bestemmingsvoorschriften. Overtredingen van andere voorschriften worden ‘hersteld’ louter door de betaling van een meerwaardesom tenzij de overtreding “de plaatselijke ordening kennelijk op onevenredige wijze schaadt”.

Zolang de bouwwerken nog niet af zijn, kan wel een stakingsbevel gegeven worden.

Vaststellingen gebeuren door de politie of de gewestelijke bouwinspecteurs. Ook gemeenten en intergemeentelijke samenwerkingsverbanden kunnen toezichthouders aanduiden (of beter: laten aanduiden door de provinciegouverneur).

Werken door particulier aan huisaansluiting in openbaar domein

Werken op of aan het openbaar domein vallen onder de gemeentelijke bevoegdheid om de veiligheid op het openbaar domein te verzekeren (art. 135, § 2 nieuwe gemeentewet) en/of om het beheer van het gemeentelijk patrimonium te regelen (art. 42 gemeentedecreet). Voor de sanctionering kan de gemeente GAS invoeren via een politiereglement, schadevergoeding kan middels een retributiereglement.

Als particulier zelf een aansluiting op de riool maken, is een overtreding van art. 10 §1 van het Algemeen Waterverkoopreglement, maar in het Drinkwaterdecreet (art. 19, 20, 22, § 1 en 22bis, § 1) zijn daarvoor geen strafrechtelijke of administratieve sancties ingesteld.