Febr. 2023 - Vernieuwde watertoets en informatieplicht van kracht sinds 1 januari

De CIW stond in voor de bekendmaking van de nieuwe regels. Ze organiseerde infomomenten voor advies- en vergunningverleners, maakte afspraken met de sectororganisaties, publiceerde instructiefilmpjes, bracht een folder uit, …

En een nieuwe omzendbrief bevat richtlijnen voor vergunning- en adviesverleners voor de toepassing van een klimaatbestendige watertoets en de vrijwaring van het waterbergend vermogen in signaalgebieden.

We zetten de belangrijkste wijzigingen en enkele nuttige linken op een rij:

Nieuwe kaarten

Zowel voor de watertoets als voor de informatieplicht werd de voorbije jaren gebruik gemaakt van een kaart van ‘mogelijk’ en ‘effectief’ overstromingsgevoelige gebieden. De termen ‘mogelijk’ en ‘effectief’ zorgden voor verwarring. Om meer duidelijkheid te scheppen, is er nu een advieskaart en een set van kaarten die de overstromingsgevoeligheid weergeven.

De advieskaart geeft eenduidig en op perceelsniveau aan of en aan welke instanties advies moet gevraagd worden bij een plan, een ruimtelijk uitvoeringsplan of een vergunning. Deze kaart geeft louter de adviesinstanties aan, ze zegt niets over de overstromingskans. De kaart is te raadplegen via https://www.waterinfo.be/watertoets.

Daarnaast zijn er nieuwe kaarten van de overstromingsgevoelige gebieden. Er zijn kaarten voor drie overstromingsbronnen:

• Pluviale overstromingsgevoelige gebieden: gebieden die overstromen bij lokale intense neerslag.
• Fluviale overstromingsgevoelige gebieden: gebieden die overstromen wanneer grotere rivieren buiten hun oevers treden.
• Overstromingsgevoelige gebieden vanuit zee: gebieden die overstromen bij storm op zee.

 Voor elke overstromingsbron zijn drie terugkeerperiodes op kaart gezet, namelijk:

• Middelgrote overstromingskans (donkerblauw ingekleurd): gebieden waar er statistisch jaarlijks meer dan 1% kans is op een overstroming (terugkeerperiode T100).
• Kleine overstromingskans (middenblauw ingekleurd): gebieden met een kleine overstromingskans. Het gaat om gebieden waar er statistisch jaarlijks 0,1 tot 1% kans is op een overstroming (terugkeerperiode T1000).
• Kleine overstromingskans bij klimaatverandering (lichtblauw ingekleurd): gebieden met een kleine overstromingskans onder klimaatverandering.

Toepassing van klimaatbestendige watertoets en vrijwaring waterbergend vermogen

Eind 2022 keurde minister Zuhal Demir een nieuwe omzendbrief goed met richtlijnen voor vergunning-  en adviesverleners voor de toepassing van een klimaatbestendige watertoets en de vrijwaring van het waterbergend vermogen in signaalgebieden. Door de wijzigingen aan de watertoetsprocedure en de nieuwe kaarten was een actualisatie van de gelijknamige omzendbrief uit 2015 nodig.

De nieuwe omzendbrief:

• geeft verduidelijking bij de nieuwe overstromingskaarten en de geoptimaliseerde watertoetsprocedure
• bevat richtlijnen over hoe rekening te houden met de verschillende bronnen van overstromingen
• wijst advies- en vergunningverleners er op dat de goedgekeurde startbeslissingen voor de signaalgebieden moeten gerespecteerd worden
• bevat richtlijnen voor een klimaatbestendige watertoets door naast overstromingen ook rekening te houden met onder meer droogte en groenblauwe netwerken.

Meer verfijnde informatieplicht

Met een aparte score voor het perceel (P-score) en het gebouw (G-score) krijgt de eigenaar, kandidaat-koper of -huurder meer gedetailleerde informatie over de overstromingskans. Het maakt immers een verschil of enkel het perceel overstromingsgevoelig is, of ook het gebouw. Zowel het perceel als het gebouw krijgt een score voor de drie overstromingsbronnen, telkens op een schaal van A tot D.

• Score A betekent dat er geen overstroming gemodelleerd is.
• Score B staat voor een kleine kans op overstromingen rekening houdende met toekomstige klimaatverandering.
• Score C houdt in dat er een kleine kans op overstromingen is in het huidige klimaat.
• Score D wijst op een middelgrote kans op overstromingen onder het huidige klimaat.

De meest kritieke overstromingsbron bepaalt de uiteindelijke score.

Overstromingsscore bekend maken

Sinds 1 januari moeten de P-score en G-score vermeld worden in de publiciteit voor de verkoop of verhuur voor lange termijn van vastgoed, bijvoorbeeld in advertenties in kranten of op de website, op affiches in de etalage van makelaars, …. Bij een score in klasse D moet ook een overstromingssymbool toegevoegd worden om de boodschap dat het gebouw en/of het perceel overstromingsgevoelig is te versterken.

Vanaf 1 april moet aan elke onderhandse of notariële akte van verkoop of verhuring voor meer dan negen jaar een overstromingsrapport toegevoegd worden, dat informatie geeft over de overstromingsscores van het perceel en de gebouwen op het perceel en de ligging binnen een signaalgebied, een afgebakende oeverzone of een afgebakend overstromingsgebied.

Overstromingsattest op maat voor wie overstromingsveilig (ver)bouwt

Zijn er aanpassingen gebeurd aan het perceel om overstromingsschade te voorkomen of is de woning overstromingsveilig gebouwd of verbouwd volgens de voorwaarden van de watertoets, dan kan de eigenaar op eigen kosten een erkend deskundige aanstellen voor een onderzoek ter plaatse.

De deskundige kan de G- en P-score bijstellen via een overstromingsattest en kan aanbevelingen doen om het gebouw nog beter te beschermen.

Het ministerieel besluit van 16 december 2022 bepaalt de wijze waarop de geactualiseerde kans op overstroming van een onroerend goed bepaald wordt en wat de inhoud van het overstromingsattest is.