Vlaanderen integraalwaterbeleid.be

Watergevoelige openruimtegebieden

Voor verschillende signaalgebieden, dit zijn nog niet ontwikkelde watergevoelige gebieden met een harde bestemming, besliste de Vlaamse Regering eerder dat het beter is om deze niet meer te ontwikkelen en te herbestemmen naar een openruimtefunctie. De herbestemming gebeurt via een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) of door aanduiding als watergevoelig openruimtegebied.

   

Op 19 juli 2024 keurde de Vlaamse Regering op voorstel van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir de aanduiding van 139 gebieden als watergevoelig openruimtegebied definitief goed. Met deze beslissing wordt ruim 710 ha open ruimte met overstromingsrisico gevrijwaard van bebouwing en verdere ontwikkeling en dus ook van toekomstige wateroverlast. 

   

De nieuwe voorschriften in deze gebieden gaan in voege 14 dagen na publicatie van het besluit in het Belgisch Staatsblad. Wegens de waardevermindering van hun eigendom door deze beslissing, komen eigenaars vanaf dan in aanmerking voor een planschadevergoeding. Eigenaars krijgen 2 jaar de tijd om deze aan te vragen. Het besluit werd op 4 september gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Alle eigenaars zullen eerstdaags een brief ontvangen over de definitieve aanduiding van het watergevoelig openruimtegebied. In deze brief zal ook vermeld staan hoe een eigenaarsvergoeding kan aangevraagd worden.

   

Waarom duidt de Vlaamse Regering watergevoelige openruimtegebieden aan?

Er wordt steeds meer ruimte bebouwd en verhard in Vlaanderen. Het water kan daardoor moeilijker in de bodem dringen en er blijft minder ruimte vrij om het water tijdelijk op te vangen bij hevige regenbuien. 

Om Vlaanderen beter te beschermen, wil de Vlaamse Regering het waterbergend vermogen van bepaalde watergevoelige gebieden vrijwaren en voldoende ruimte voorzien voor water. De Vlaamse Regering wil deze gebieden herbestemmen naar een openruimtefunctie via een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) of door aanduiding als watergevoelig openruimtegebied. 

Intussen besliste de Vlaamse Regering op 5 mei 2023, 14 juli 2023, 6 oktober, 13 oktober en 23 november tot de voorlopige aanduiding  van respectievelijk 12 gebieden, 21 gebieden, 14 gebieden, 20 gebieden en 28 gebieden als watergevoelig openruimtegebied. 

MEER INFO

  • Signaalgebieden: Voor verschillende signaalgebieden, dit zijn nog niet ontwikkelde watergevoelige gebieden met een harde bestemming, besliste de Vlaamse Regering eerder dat het beter is om deze niet meer te ontwikkelen en te herbestemmen. De herbestemming gebeurt via een ruimtelijk uitvoeringsplan of door aanduiding als watergevoelig openruimtegebied.
  • Procedure voor de aanduiding van watergevoelige openruimtegebieden: De procedure staat beschreven in het besluit van de Vlaamse Regering van 15 juni 2018. 

Welke gebieden zijn aangeduid als watergevoelig openruimtegebied?

Op 19 juli 2024 besliste de Vlaamse Regering tot definitieve aanduiding van 139 watergevoelige openruimtegebieden in verschillende gemeenten in de provincies Antwerpen, Limburg, Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen. De totale oppervlakte van de watergevoelige openruimtegebieden is ongeveer 712 ha. 

Eerder, op 31 mei gaf de Vlaamse Regering al een principiële goedkeuring aan het dossier. Daarvoor, tussen 5 mei en 15 december 2023, gaf de werden de aanduidingen van de 139 gebieden voorlopig goedgekeurd en in openbaar onderzoek gelegd. Na een intense periode van 4 openbare onderzoeken en 18 informatiemomenten verspreid over heel Vlaanderen, verwerkten het Departement Omgeving en de CIW alle adviezen en opmerkingen. 

Beslissing Vlaamse Regering 19 juli 2024

Provincie West-Vlaanderen

(definitieve dossiers en digitale stedenbouwkundige informatie)

Provincie Oost-Vlaanderen

(definitieve dossiers en digitale stedenbouwkundige informatie)

Provincie Vlaams-Brabant

(definitieve dossiers en digitale stedenbouwkundige informatie)

Provincie Antwerpen

(definitieve dossiers en digitale stedenbouwkundige informatie)

Provincie Limburg

(definitieve dossiers en digitale stedenbouwkundige informatie)

Wat betekent een aanduiding als watergevoelig openruimtegebied?

Een aanduiding als watergevoelig openruimtegebied heeft als gevolg dat de huidige bestemming van het gebied (woongebied, industriegebied, ...) niet meer gerealiseerd kan worden. In deze gebieden kunnen dus geen vergunningen meer verleend worden voor bijvoorbeeld nieuwe woningen of bedrijven.

In de plaats krijgt het gebied de bestemming van de bij decreet vastgelegde stedenbouwkundige voorschriften voor watergevoelig openruimtegebied (artikel 5.6.8 §3 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening). De aanduiding als watergevoelig openruimtegebied wordt voorafgegaan door een openbaar onderzoek.

  • Binnen watergevoelige openruimtegebieden zijn waterbeheer, natuurbehoud, bosbouw, landschapszorg, landbouw en recreatie mogelijke functies. Kleinschalige infrastructuur voor recreatie of in functie van de openruimtefuncties blijft mogelijk. 
  • Onbebouwde delen van verkavelingen die binnen een watergevoelig openruimtegebied liggen vervallen door de aanduiding als watergevoelig openruimtegebied en kunnen dus niet meer bebouwd worden. Ook principiële akkoorden worden opgeheven. De gekende verkavelingen staan aangeduid op de plannen van de voorlopige aanduiding.  
  • Bestaande constructies binnen een watergevoelig openruimtegebied kunnen behouden blijven, maar hierop worden de zonevreemde basisrechten van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening van toepassing.  
  • Binnen watergevoelige openruimtegebieden gelden geen beperkingen op landbouwgebruik. De gebieden bieden ook kansen voor groenblauwe dooradering of bebossing. 

Omwille van de significante wijzigingen worden alle eigenaars van percelen binnen deze gebieden via brief op de hoogte gebracht van het openbaar onderzoek over de voorlopige aanduiding, en later ook over de definitieve aanduiding. 

MEER INFO

Ontvang ik als eigenaar een vergoeding na de herbestemming tot watergevoelig openruimtegebied?

Vergunningsaanvragen binnen gebieden met een waterproblematiek krijgen vandaag op basis van de watertoets vaak een negatieve beoordeling. Eigenaars hebben geen recht op een vergoeding op basis van een weigering van een omgevingsvergunningsaanvraag. Dat kan pas na een bestemmingswijziging via een ruimtelijk uitvoeringsplan.  

Met de procedure voor de aanduiding van watergevoelige openruimtegebieden wordt dezelfde vergoeding voor planschade voorzien als bij ruimtelijke uitvoeringsplannen. Na de definitieve herbestemming tot watergevoelig openruimtegebied hebben eigenaars twee jaar de tijd om van de mogelijkheid tot planschade gebruik te maken.

Aanvragen voor een planschadevergoeding in het kader van een watergevoelig openruimtegebied kunnen vanaf 18 september 2024 via het Loket Landinrichting ingediend worden. Daar vindt u ook een handleiding en de nodige documenten om bij de aanvraag te voegen.

MEER INFO

Integraalwaterbeleid.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

uitgegeven door

De Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid (CIW) is een overlegplatform van de diverse beleidsdomeinen en bestuursniveaus die bij het waterbeleid betrokken zijn. Ook waterbedrijven nemen deel aan het overleg. Deze samenwerking zorgt voor een gecoördineerde en geïntegreerde aanpak van het waterbeleid en waterbeheer in Vlaanderen.