Tweede waterbeleidsnota (2014 - 2019)

Raadpleeg de volledige tekst of de samenvatting van de Tweede Waterbeleidsnota (2014 -2019) via de rubriek 'gerelateerde inhoud' onderaan deze pagina.    Hieronder vindt u een overzicht van de krachtlijnen en van de waterbeheerkwesties.

De kwaliteit van het watersysteem

WATERBEHEERKWESTIE 1 “Het halen van de goede toestand van het oppervlaktewater vergt extra inspanningen”

Voor slechts zeven Vlaamse oppervlaktewaterlichamen lijkt een goede toestand in 2015 haalbaar. De oorzaken zijn een teveel aan nutriënten, zuurstofbindende stoffen, bepaalde pesticiden en andere milieugevaarlijke stoffen. Ook de vele aanpassingen van waterlopen en het intense gebruik van water in droge periodes belemmeren de goede toestand.

WATERBEHEERKWESTIE 2 “Bijkomende acties moeten worden ingezet om de goede chemische toestand van het grondwater te halen”

Slechts 7 van de 42 grondwaterlichamen zullen in 2015 de goede toestand halen. Van de 42 grondwaterlichamen hebben er 31 een ontoereikende kwalitatieve toestand. De belangrijkste oorzaken van de verontreiniging zijn stikstof, pesticiden, zware metalen en verzilting.

KRACHTLIJN 1 > De kwaliteit van het watersysteem verder beschermen en verbeteren

De eerste krachtlijn staat in het teken van een betere oppervlakte- en grondwaterkwaliteit.
Hiervoor worden puntbronnen en diffuse bronnen gecombineerd aangepakt, de waterzuivering verder uitgebouwd en geoptimaliseerd en afvalwater- en hemelwater beter beheerd. Bovendien is er aandacht voor structuurherstel van onze waterlopen en voor de bescherming en het herstel van de waterafhankelijke ecosystemen. In geselecteerde speerpunt- en aandachtsgebieden zal via een gebiedsgerichte werking extra ingezet worden op een betekenisvolle verbetering van de kwaliteit van het watersysteem.

Duurzame watervoorraden en watervoorziening

WATERBEHEERKWESTIE 3 “Het waterverbruik verder in de juiste richting sturen”

Slechts drie procent van het water op aarde is zoet. Daarvan heeft maar 0,33 procent de vorm van oppervlaktewater of ondiep grondwater. De waterbeschikbaarheid in Vlaanderen is beperkt. Dat is het gevolg van de dichte bevolking en het gebrek aan grote rivieren. Hoewel het waterverbruik in Vlaanderen daalt, blijft de druk op de voorraden hoog. Grondwater wordt door zijn goede kwaliteit en lage prijs (te) veel gebruikt met als resultaat dat een derde van de grondwaterlichamen in een ontoereikende kwantitatieve toestand verkeert en op bepaalde  plaatsen zelfs met uitputting bedreigd wordt. Bovendien is een aantal winningen illegaal.

KRACHTLIJN 2 > De watervoorraden duurzaam beheren en een duurzame watervoorziening garanderen

Deze tweede krachtlijn focust op een duurzaam en efficiënt beheer van de grondwatervoorraden en wil het rationeel watergebruik en het gebruik van alternatieve waterbronnen stimuleren. Duurzame drinkwatervoorziening wordt gegarandeerd door het opmaken van waterveiligheidsplannen.

Watertekort en de wateroverlast

WATERBEHEERKWESTIE 4 "De schade van wateroverlast en watertekort moet verder geminimaliseerd worden"

Watersystemen zijn niet altijd in balans, dat wordt bewezen door overstromingen en verdroging. Omdat Vlaanderen zo dichtbevolkt is, is de ruimte voor het watersysteem minimaal. De toename van de verharde oppervlaktes en het teveel aan sediment in de waterlopen bemoeilijken het evenwicht. Bovendien verhoogt het veranderende klimaat het risico op overstromingen.

KRACHTLIJN 3 > Watertekort en de wateroverlast in samenhang aanpakken

De derde krachtlijn pakt de wateroverlast en het watertekort in samenhang aan via de strategie ‘vasthouden-bergen-afvoeren’. Het minimaliseren van de schade door wateroverlast is gebaseerd op de uitwerking van een meerlaagse waterveiligheid met maatregelen die gericht zijn op preventie, protectie en paraatheid. De aandacht gaat uit naar het vrijwaren van ruimte voor water, het minimaliseren van schade door wateroverlast en watertekorten en de aanpak van de sediment- en waterbodemtoestand.

Financiering voor het waterbeheer

WATERBEHEERKWESTIE 5 "We staan voor grote uitdagingen met beperkte middelen"

De Vlaamse inspanningen vragen de inzet van veel financiële middelen. Dat vereist een voortdurende afweging van kosten en baten voor maatschappij en natuur en de meest efficiënte maatregelen. Dat de vervuiler meebetaalt, is hierbij het motto. Alle gebruikersgroepen moeten een redelijke bijdrage betalen voor watervoorziening, afvoer en zuivering. 

KRACHTLIJN 4 > De visie op de financiering van het waterbeheer verder ontwikkelen

De vierde krachtlijn gaat in op de financiële aspecten van het waterbeheer met een financieringsplan op lange termijn. Die gaat van een redelijke bijdrage aan de kostenterugwinning van waterdiensten, over een investeringstraject voor de publieke inzameling en zuivering van afvalwater, tot het meebetalen door de vervuiler.

Multifunctioneel watergebruik

KRACHTLIJN 5 > Het multifunctioneel gebruik van water verder stimuleren

De vijfde krachtlijn staat in het teken van het gebruik van water in alle functies die het vervult. Water is een onmisbare hulpbron voor de industrie en de landbouw en als grondstof voor de drinkwatervoorziening. Het is een duurzame transportdrager en heeft een belangrijke cultuurhistorische, landschappelijke en recreatieve waarde. Ook voor natuur is water van grote betekenis. Aandacht voor deze multifunctionaliteit, waarbij de economische, sociale en ecologische functies van water integraal worden afgewogen, is dan ook een belangrijk element van het integraal waterbeleid. De finale toetssteen is de draagkracht van het watersysteem.

Een sterk en afgestemd integraal waterbeleid

KRACHTLIJN 6 > Samen werken aan een sterk en afgestemd integraal waterbeleid

De zesde krachtlijn ten slotte beklemtoont het belang van afstemming en samenwerking met de buurlanden en gewesten, binnen Vlaanderen en op het niveau van de bekkens. Een doordacht communicatiebeleid stimuleert de samenwerking tussen de betrokken actoren, en de doelgroepen worden aangemoedigd om doelgerichte maatregelen te nemen via een sensibiliseringsbeleid en gerichte financiële stimuli. Ook wordt ingezet op een meer effectieve en efficiënte handhaving.