Het stroomgebied van de Zwalm is van oudsher gevoelig voor overstromingen. Met dijken en wachtbekkens konden waterbeheerders het risico op wateroverlast lange tijd inperken. Tot klimaatverandering de spelregels herschreef, met meer periodes van aanhoudende droogte en extreme neerslag. Ook de waterkwaliteit van de Zwalm biedt nog ruimte voor verbetering. Daarom werken we dagelijks samen met alle betrokken partijen aan een betere leefomgeving in en rond de rivier.
In de kijker
Op 1 juli gaf de Vlaamse Regering haar goedkeuring aan het bekkenspecifieke deel Bovenscheldebekken, als onderdeel van de stroomgebiedbeheerplannen voor Schelde en Maas. Dit bekkenspecifieke deel kwam tot stand binnen de bekkenoverlegstructuren.
Op 28 juni 2021 ondertekenden 10 partners het riviercontract voor het stroomgebied van de Zwalmbeek. Daarmee engageerden ze zich om samen de overstromingsrisico’s in de Zwalmvallei te beperken. Het bekkenoverleg Bovenscheldebekken staat in voor de opvolging van het riviercontract. Ruim een jaar na de ondertekening zijn de partners volop aan het werk. Verschillende van de 43 acties om de overstromingsrisico's in het stroomgebied te beperken, zijn intussen gerealiseerd of staan in de steigers.
Overstort Puttene en overstort Bosvijverloop zijn twee vaak werkende overstorten in het Bovenscheldebekken. De ene stort over in een zijloop van de Nederaalbeek, de andere in een zijtak van de omlegging rond de Zwalmmolen. Beiden liggen in een speerpuntgebied van het bekkenspecifieke deel Bovenscheldebekken. De VMM bemonsterde de waterkwaliteit op- en afwaarts de overstorten om beter zicht te krijgen op de impact ervan en mogelijke oplossingen.
In ons dichtbevolkte Vlaanderen zijn er hier en daar nog landschappelijke parels. Regio’s waar het samenspel tussen landbouw, natuur en erfgoed nog groot is. Om dit in de kijker te zetten, heeft de Vlaamse Regering de ambitie om eind 2023 drie Vlaamse landschapsparken te realiseren. De Vlaamse Ardennen is één van de kanshebbers om erkend te worden als landschapspark. Een erkenning als landschapspark zou de waterkwaliteit en de toestand van de watersystemen in het gebied vooruit helpen. Het bekkensecretariaat Bovenscheldebekken neemt alvast deel aan het overleg en deelt haar gebiedskennis.
Op 28 juni 2021 ondertekenden 10 partners het Riviercontract voor het stroomgebied van de Zwalmbeek. Daarmee engageren ze zich om samen de overstromingsrisico’s in de Zwalmvallei te beperken. Het contract voorziet maar liefst 43 acties. De bekkenwerking van het Bovenscheldebekken zal de uitvoering van het riviercontract opvolgen en de partners ondersteunen.
De Zwalm is een prioritaire waterloop voor vismigratie tussen de Schelde en de ecologisch waardevolle bronwaterlopen. De stuw aan de Zwalmmolen, in de benedenloop van de Zwalm, verhindert vissen om de Zwalm opwaarts te zwemmen. De VMM legt er daarom een nevengeul aan zodat vissen de molen kunnen omzeilen. Ze maakt daarbij gebruik van de Bosvijverloop, die parallel loopt met de Zwalm.
Om het overstromingsrisico voor de woonwijken en industrieterreinen langs de Maarkebeek te verminderen, legt de VMM langs Meersbloem-Leupegem een nieuw winterbed voor de Maarkebeek aan. Vorig jaar zijn de koker onder de autoweg N8 in Leupegem en de toegangsbrug naar het industrieterrein Meersbloem-Leupegem al aangepast. De werken kaderen in het riviercontract Maarkebeek.
2 gebiedsprojecten uit het Bovenscheldebekken krijgen ondersteuning binnen het programma Water-Land-Schap 2.0. Het gaat om een project in de Zwalmvallei en één in Kortrijk. Plaatselijke gebiedscoalities gaan er gedurende 5 jaar aan de slag.
De Grote Spierebeek en haar omgeving krijgen een heuse opwaardering. Door de oude, verlande loop van de beek in het dorpscentrum van Spiere zal binnenkort weer water stromen. De VMM bouwt er opwaarts de dorpskern een stuw die het waterpeil moet optrekken, waardoor een deel van het water de oude loop kan voeden. En het Agentschap voor Natuur en Bos heeft de omliggende gronden in de beekvallei heringericht.
Op 22 maart 2022 organiseerde het bekkensecretariaat van het Bovenscheldebekken een overleg met de Waalse partners over de waterkwaliteit van de Grote Spierebeek.
Landbouwers en andere aangelanden hebben t.a.v. de waterlopen een aantal verplichtingen die ze moeten naleven m.b.t. bewerking, bemesting en gebruik van pesticiden. Op deze pagina wordt een overzicht gegeven van wat deze verplichtingen zijn.
Van 25 tot 28 april 2017 visten het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) en het Provinciaal Centrum voor Milieuonderzoek (PCM) de Zwalm van bron tot monding af. Dat gebeurde mede op vraag van het gebiedsgericht en thematisch overleg voor de Zwalm. Over een groot aantal trajecten is het visbestand geïnventariseerd om de evolutie van de visstand in kaart te kunnen brengen.
Het bekkensecretariaat organiseerde in februari 2017 een eerste grensoverschrijdend wateroverleg (GoW) voor het Bovenscheldebekken.
Het bekkensecretariaat organiseert sinds juni 2016 gebiedsgericht overleg over de aanpak van invasieve soorten in de stroomgebieden van de Zwalm en de Maarkebeek.
De Vlaamse Milieumaatschappij, de provincie Oost-Vlaanderen, de stad Oudenaarde en de gemeente Maarkedal werken samen aan de realisatie van het riviercontract voor de Maarkebeek. Dat bestaat uit maatregelen die het overstromingsrisico moeten verminderen.
De komende jaren zetten water- en rioolbeheerders en andere partners binnen het integraal waterbeleid hun inspanningen voor een betere waterkwaliteit en minder wateroverlast in het Bovenscheldebekken verder. Stap voor stap werken ze aan een goede toestand. De nieuwe brochure biedt u een voorsmaakje van wat u de komende jaren mag verwachten.
Op vrijdag 18 december stelde de Vlaamse Regering de stroomgebiedbeheerplannen voor Schelde en Maas (2016-2021) vast. De plannen formuleren maatregelen en acties om de toestand van de watersystemen te verbeteren en de overstromingsrisico's te beheren. Het bekkenspecifieke deel voor het Bovenscheldebekken maakt deel uit van het stroomgebiedbeheerplan Schelde.
Het wateruitvoeringsprogramma rapporteert jaarlijks over de uitvoering van het bekkenspecifieke deel Bovenscheldebekken van het stroomgebiedbeheerplan Schelde en blikt vooruit op de uitvoering in de komende jaren. Het bekkenspecifieke deel van het WUP vervangt het vroegere bekkenvoortgangsrapport.