Dec. 2019 - Grote belangstelling voor zesde Demerdag aan Herk & Mombeek

In de voormiddag kregen de ruim 150 deelnemers toelichting bij de integrale projecten in het Demerbekken, het belang van structuurherstel, de waterkwaliteit van Herk en Mombeek, en de plannen van de waterbeheerders (VMM, provincie Limburg en Watering De Herk) in het gebied. Die plannen kaderen in het integraal project 'Herk & Mombeek', dat het bekkensecretariaat Demerbekken en het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren samen trekken, met de hulp van vele medewerkende organisaties.

Tijdens de middag werden twee samenwerkingsovereenkomsten ondertekend.  

• De Vlaamse initiatiefnemers van het project Water-Land-Schap, bevestigden hun samenwerking en lanceerden de eerste projectoproep voor demonstratiemaatregelen van klimaatrobuust agro-waterbeheer in Vlaanderen. 
• De 26 partners van het integraal project ijveren samen voor de ontwikkeling van de Herk- en Mombeekvallei als blauwgroene levensader van Haspengouw.

In de namiddag bezochten de deelnemers enkele hermeanderingsprojecten en de middenloop van de Mombeek, waar het regionaal landschap, de provincie en het bekkensecretariaat, met ondersteuning van de VMM en van het project Water-Land-Schap, een ambitieus beekherstelproject zullen uitvoeren.

• In zijn inleiding ging  gouverneur Herman Reynders, voorzitter van het Bekkenbestuur van het Demerbekken, verder in op het charter voor de Herk & Mombeekvallei. Met de ondertekening engageren de partners zich om van de Herk & Mombeekvallei een voorbeeld van integraal waterbeleid te maken.
• Bernard De Potter, administrateur-generaal van de VMM en voorzitter van de CIW wees op het belang van de inspanningen van velen om onze waterlopen in de goede toestand te krijgen. Acties en inspanningen van waterbeheerders en andere partners in het integraal waterbeleid zijn hierbij nodig. Participatie en communicatie zijn hierbij zeer belangrijk. Daarom is het toe te juichen dat een informatie- en netwerkevent als de Demerdag zoveel deelnemers vanuit de ‘Demercommunity’ aantrekt.
• Bekkencoördinator Jan Vanvelk overliep de realisaties van het voorbije jaar in de tien integrale projecten  die het Demerbekken rijk is. 
• In 2019 is de eerste historische Demermeander in het Sigmagebied Demervallei terug aangesloten. De komende jaren volgen er nog.  
• Voor de gebieden van de Limburgse Demer en  voor Herk en Mombeek staan meer dan vijftien structuurherstelprojecten op stapel die, met steun van de VMM, tot op uitvoeringsniveau uitgewerkt zijn.   
• Het project Water-Land-Schap geeft zuurstof voor nieuwe realisaties in de gebieden van Getes, Laak en Herk en Mombeek. En het bekkensecretariaat is volop bezig om ook voor de valleien van Velpe, Winge en Begijnenbeek even ambitieuze integrale projecten op te starten. 
• In het gebied van de Zwarte Beek waar, dankzij de inspanningen van de voorbije jaren, de goede toestand in handbereik ligt, zoeken we naar extra mogelijkheden voor structuurherstel en waterzuivering.
• En in het gebied van de drie beken loopt het saneringsproject [KH1] op de Winterbeek op volle toeren.
• Gert Verstraeten, professor aan de faculteit geografie van de KU Leuven onderzoekt in het kader van het FWO-SBO project Future Floodplains de Mombeekvallei. De veenpakketten die in de vallei voorkomen, hebben duizenden jaren grote hoeveelheden koolstof opgeslagen. Bij uitdroging en oxidatie van het veen komt de koolstof opnieuw vrij als CO₂, een proces dat bijdraagt aan de klimaatopwarming. Andersom kunnen moerassige valleien koolstof uit de lucht capteren. Inspanningen om valleien terug te vernatten, hebben dus ook een positieve impact op het remmen van klimaatopwarming.
• Planningsverantwoordelijke Jeroen Jansen gaf toelichting bij de waterkwaliteit in het gebied van Herk en Mombeek. Alhoewel de waterkwaliteit de laatste jaren sterk verbeterde en de kwaliteit op Vlaamse schaal goed scoort, zijn er toch nog inspanningen nodig. Zo zijn nog niet alle huishoudens op de riolering aangesloten. Die  ongezuiverde lozingen hadden afgelopen droge jaren met lage waterdebieten een grotere impact op de waterkwaliteit.  
• Maarten Van Aert van de VMM sprak over de plannen voor het beekherstel in de benedenlopen van Mombeek en Herk. Beide waterlopen zijn in een ver verleden verlegd om watermolens aan te drijven en stromen niet meer in het diepste punt van de vallei, die daardoor sterk verdroogt. Ook drainage en rechttrekkingen deden de natuurlijke waterdynamiek geen goed. Daarom overweegt de VMM om een deel van het waterdebiet naar de oorspronkelijke lopen van Herk en Mombeek (waaronder de Oude Mombeek) te leiden. Dit soort maatregelen vereisen wel het nodige studiewerk, waarmee de VMM momenteel bezig is.

• Ward Andriessen van het regionaal Landschap gaf een toelichting bij het ruime pakket aan acties, in het kader van Water-Land-Schap en het integraal project 'Herk & Mombeek'. Zo zijn er plannen om over meerdere kilometers een nieuwe middenloop voor de Mombeek aan te leggen. Via de nieuwe loop zullen vissen drie migratieknelpunten kunnen omzeilen, komt er een kwalitatieve blauwgroene verbinding die zal bijdragen aan de instandhoudingsdoelstellingen voor de natuurgebieden Zammelen en Nietelbroeken-Mombeekvallei en worden verdroging en wateroverlast aangepakt.