Aug. 2024 - Herwaardering Vaalbeek aan Zoet Water vijvers in Oud-Heverlee

👉De Vaalbeek wordt losgekoppeld van de vijvers en ingericht als snelstromend, meanderend beekje. Dit zorgt voor een vertraagde waterafvoer en een hogere buffercapaciteit.

👉De vijf vijvers zullen zich natuurlijk kunnen herstellen. Slibruiming en flauwere oevers moeten het herstel versnellen.

👉 Het gebied krijgt een hogere ecologische en recreatieve waarde.

De vijf vijvers van het Zoet Water dateren van het einde van de 16de eeuw en werden als visvijver gebruikt. De Vaalbeek, die ooit langs de vijvers liep, is later in de vijvers gelegd. De vijvers, die van oudsher gevoed worden door het rijke bronnengebied, ontvangen vandaag dus ook water van de Vaalbeek. De vijvers en de beek worden nu opnieuw losgekoppeld. En daar zijn goede redenen voor.

Toevoer vuil water vermijden

In het verleden kwam vervuild water via de Vaalbeek in de vijvers. De hoge aanvoer van nutriënten, opgehoopt organisch materiaal en slib zorgden voor overmatige algengroei en zuurstoftekort. Gelukkig heeft de Vaalbeek intussen een betere waterkwaliteit. Door beek en vijvers los te koppelen, kan eventuele toevoer van vuil water naar de vijvers in de toekomst vermeden worden.

De vijvers krijgen dan enkel voeding door bronwater, wat zal bijdragen tot het natuurlijk herstel. Om dat proces te versnellen, krijgen de vijvers een opknapbeurt. Het overtollige slib wordt verwijderd en de oevers krijgen een zachtere helling zodat waterplanten beter kunnen groeien en het water kunnen filteren.

Vismigratie herstellen 

De losgekoppelde Vaalbeek zal nieuwe migratiekansen bieden aan enkele zeldzame vissoorten zoals de rivierdonderpad, de beekforel, de kopvoorn en het bermpje. Vandaag verhinderen de vijvers vissen om stroomopwaarts te migreren. Dat komt door het hoogteverschil van bijna 10 meter tussen de eerste en de laatste vijver en de dwarsdijken en monniken tussen de vijvers. 

Naar een stromende beek van bron tot monding

De Vaalbeek is van nature een snelstromend beekje. Wanneer de beek in de vijvers komt, staat het water (bijna) stil, wat een volledig ander ecosysteem is.

Bij het ontkoppelen krijgt de Vaalbeek een nieuwe bedding. Zo kan er voor gezorgd worden dat de Vaalbeek opnieuw als volwaardige beek kan stromen van bron tot monding. Waar mogelijk krijgt de beek natuurlijke oevers en een bredere winterbedding om gecontroleerd te kunnen overstromen.

Het project zal ook de koppelkansen met recreatie optimaal benutten. Zo komen er nieuwe wandelpaden, een platform op het water, vogelkijkwanden en speelelementen om optimaal te kunnen genieten van het water.

Het project krijgt financiering via de oproep ‘Levend Water’ van de Vlaamse Milieumaatschappij, de Projectsubsidie Natuur van het Agentschap Natuur en Bos en het Programma voor Plattelandsontwikkeling (PDPO).

Toekomstbeeld 1: Flaneren tussen de nieuwe Vaalbeek en de vijvers, © Provincie Vlaams-Brabant

Toekomstbeeld 2: Herstel van de Vaalbeek als volwaardige stromende beek met natuurlijke oevers, © Provincie Vlaams-Brabant