In de kijker
De Dijle vertakt zich in Leuven in verschillende Dijle-armen. Op de voormalige brouwerijsite Artois, aan het Sluispark tussen de Mechelsestraat en de Vaartstraat, zijn enkele jaren geleden twee rivierarmen heropend.
Een groot deel van de Zennevallei ten zuiden van Brussel ligt er versnipperd bij. De vallei is er een wanordelijke mozaïek van water, bedrijven, woningen, spoorwegen en weginfrastructuur.
‘De Laak: een vallei vol kansen’ is één van de 14 initiatieven van het landinrichtingsproject Water-Land-Schap. Het project wil bijdragen aan het ecologisch en hydrologisch herstel van de Laak en haar vallei.
De dorpskernen van Alsemberg en Sint-Genesius-Rode, die langs de Molenbeekvallei liggen, stonden de voorbije decennia geregeld onder water. Verschillende maatregelen, vanaf de bron van de Molenbeek in het Zoniënwoud tot aan de monding in de Zenne, moeten de wateroverlast in de streek aanzienlijk verminderen.
Nu de gevolgen van klimaatverandering ook bij ons in Vlaanderen merkbaar worden, is het Sigmaplan meer dan ooit noodzakelijk om ons beter te beschermen tegen overstromingen vanuit de Schelde én om waterlopen natuurlijker en veerkrachtiger te maken.
Op 1 juli 2022 stelde de Vlaamse Regering het bekkenspecifieke deel Dijle-Zennebekken 2022-2027 vast, als onderdeel van de stroomgebiedbeheerplannen voor Schelde en Maas.
De Dijle is één van de waterlopen waar de voorbije jaren werd ingezet op het herstellen van vrije vismigratie. In principe kunnen vissen opnieuw over de volledige waterloop migreren tot in de boven- en zijlopen in Wallonië. De situatie in de Leuvense binnenstad, waar de Dijle in verschillende zijarmen vertakt, blijft echter complex. Op vraag van VMM voerde het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) daarom in 2020 en 2021 een evaluatieonderzoek uit om na te gaan welke vissen gebruik maken van de aangelegde visdoorgangen. Met enkele opmerkelijke vaststellingen als resultaat.
Eind oktober stelden Plantentuin Meise, de Vlaamse Landmaatschappij, Regionaal Landschap Brabantse Kouters en provincie Vlaams-Brabant trots de nieuwe Amelvonnebeek voor. In september stroomde de grootste zijbeek van de Maalbeek hier nog in een rechtgetrokken tracé. Door de beek opnieuw te laten meanderen, vertraagt de waterafvoer en krijgt natte natuur meer kansen.
Eind oktober 2023 stelde de Vlaamse Regering het Landinrichtingsplan OVID vast. OVID staat voor ‘Over Voer, IJse en Dijle’. Het plan bevat acties in Huldenberg, Bertem, Tervuren en Kortenberg. Met dit Landinrichtingsplan wil de Vlaamse Landmaatschappij samen met vele partners maatregelen nemen om water, recreatie en natuur als troeven van de IJsevallei te herstellen en te versterken. In de Voervallei wordt ingezet op het herstel van vismigratie.
Sinds midden oktober is er een nationaal park in het Dijle-Zennebekken: het Nationaal Park Brabantse Wouden. Het park omvat het Hallerbos, het Zoniënwoud, het Meerdaalwoud en de Dijlevallei, samen goed voor meer dan 10.000 ha waardevolle natuur. De groene valleien van Dijle, Laan en IJse, en ook Voer en Molenbeek vormen de natuurlijke ruggengraat van de Brabantse Wouden.
De Nellebeek, een belangrijke zijbeek van de IJse in Overijse, is in de loop der jaren op verschillende plaatsen overdekt of met betonelementen vastgelegd. Provincie Vlaams-Brabant, de gemeente Overijse en de Vlaamse Landmaatschappij werken aan het herstel van de natuurlijke structuur van de beek. Over een afstand van 315 meter werden alle betonnen elementen verwijderd.
De Hertogensite, de voormalige ziekenhuissite in hartje Leuven wordt momenteel omgevormd tot een nieuw stadskwartier. De Dijle lag 70 jaar verstopt onder de site. Net als op veel andere plaatsen werd de Dijle er overwelfd omwille van de slechte waterkwaliteit. De stadsvernieuwing biedt mogelijkheden om de Dijle terug open te leggen en te integreren in de omgeving. Het openleggen van waterlopen stimuleert de biodiversiteit in en rond het water, gaat hitte-eilanden tegen en zorgt voor een verhoogde beleving en aantrekkelijkheid van de stad.
In Sint-Katelijne-Waver en Mechelen startte de VMM midden oktober 2023 met oeverherstel van de Vrouwvliet. Op een aantal locaties verdwijnt de betonnen oeverbescherming en wordt de oever afgeschuind. Waar minder ruimte is, komt er voor de oevers een ondiepe zone met oeverplanten. Dankzij deze ingrepen kan het waterleven in en langs de Vrouwvliet zich beter ontwikkelen.
De Zenne is de enige waterloop in België die door de drie gewesten loopt. Samenwerken en kennisdeling tussen Vlaanderen, Wallonië en Brussel zijn dus cruciaal als we overstromingen efficiënt willen aanpakken. Tijdens de Interregionale conferentie "Overstromingen in het Zennebekken" van eind november kregen beleidsmakers en waterbeheerders uit zowel Wallonië, Brussel als Vlaanderen een blik op het (toekomstige) overstromingsrisico en op het belang van een landschapsbreed waterbeheer over de grenzen heen.