Nov. 2022 - Ondertekening charter Aa: startschot voor een mooie toekomst voor de vallei
Een jaar lang dacht een projectgroep van belanghebbenden (overheden, middenveldorganisaties en andere partners) in een intensief traject na over de toekomst voor de vallei van de Aa. Experts in participatie en stakeholdermanagement zorgden voor de nodige ondersteuning. De ambitieuze toekomstvisie en bijhorende acties werden vastgelegd in een charter.
Een geïntegreerde toekomstvisie uitwerken? Dat doe je niet alleen! In september 2021 startte de Vlaamse Milieumaatschappij met een projectgroep van belanghebbenden aan een intensief traject waarin werd nagedacht over de toekomst voor de vallei van de Aa. Samen stelden ze het na te streven toekomstbeeld voor de Aa en haar vallei scherp: een duurzaam en klimaatrobuust watersysteem tegen 2040 waar ook ruimte is voor bedrijvigheid, landbouw, wonen en recreatie. Dit zonder de doelstellingen op korte termijn uit het oog te verliezen, zoals het halen van een goede toestand voor de Aa.
Vistrap op de Aa
Waarom een charter?
De vallei van de Aa kent heel wat uitdagingen.
- In haar brongebied stroomt de Aa door Oud-Turnhout en Turnhout. Samen met de aangrenzende industriezone Veedijk vormt dit een sterk verstedelijkt gebied met veel verharding. Het hemelwater infiltreert er onvoldoende en zorgt bij hevige regenval voor wateroverlast in het meer afwaarts gelegen landbouwgebied.
- Vroeger kon de Aa bij hevige regenval zonder problemen buiten haar oevers treden in van nature overstroombare gebieden. Door verandering van het landgebruik moest water zo snel mogelijk afgevoerd worden. De waterloop werd rechtgetrokken en verbreed.
- Helemaal onderaan in de vallei ligt dan weer het Europees beschermde natte natuurgebied ‘het Schupleer’ met haar eigen specifieke waternoden en kwaliteitsdoelstellingen.
De rechtgetrokken waterloopstructuur, in combinatie met het verstedelijkte Turnhout en intensieve landbouw, zorgen ervoor dat de vallei van de Aa niet langer bestand is tegen het veranderende klimaat waarin lange periodes van droogte en intense regenbuien de kans op waterschaarste en overstromingen verhoogt.
Van open dialoog naar een gedragen toekomstvisie
In de vallei van de Aa zijn heel wat actoren – stedelijke, landbouw en natuur – actief, met elk hun eigen specifieke waternoden en impact op de omgeving en haar watersysteem. In het verleden bemoeilijkte dat de vooruitgang van werken op het terrein. Door een vertrouwelijke omgeving te creëren met ruimte voor open dialoog werkte de projectgroep aan een gezamenlijk en gedragen toekomstbeeld, met bijhorende maatregelen en acties.
Het charter maakt het toekomstbeeld helder en concreet en verduidelijkt hoe de partners hiernaar willen toewerken. Ze werken daarbij op 4 thema’s (waterkwaliteit, waterkwantiteit, structuurkwaliteit en toerisme & recreatie) en zoveel mogelijk geïntegreerd. Maatregelen en acties voor één thema zijn vaak ook gunstig voor andere thema’s. Zo zorgt infiltratie van hemelwater voor de aanvulling van grondwater maar tegelijkertijd ook voor minder wateroverlast stroomafwaarts en een verminderde werking van de riool overstorten. Structuurherstel komt het biologisch leven ten goede, verhoogt het zelf zuiverend vermogen van de waterloop wat de waterkwaliteit bevordert en biedt kansen voor beleving & recreatie.
Toekomstbeeld vallei van de Aa
Partnerschap
Het charter is een initiatief van het bekkensecretariaat Netebekken. De volgende partners engageren zich om mee te bouwen aan een mooie toekomst voor de vallei van de Aa: de Vlaamse overheid, provincie Antwerpen, Boerenbond, Natuurpunt, Toerisme provincie Antwerpen, Boerennatuur, Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete en de gemeenten Kasterlee, Turnhout, Oud-Turnhout, Vorselaar, Lille, Herentals, Grobbendonk en Vosselaar.